VIRUTUBISHO AINA 6 (SITA) AMBAYO HUPASWI KUVIWEKA KATIKA FRIJI LAKO

Najua watu wengi sana hupenda kuweka vyakula vyao au baadhi ya matunda kwenye friza (Friji) pasipo kujua madhara ya kuviweka vyakula hivyo au matunda hayo, ambapo lengo kuu la kuhifadhi sehemu hizo ni kwaajili ya kuzuia visiharibike au kuoza mapema kutokana na mazingira yetu ya joto.

Ubaridi upatikanao kwa friji huweza kutunza matunda au baadhi ya vyakula kama nyama kwa siku kadhaa kuanzia 3—6, lakini kiuhalisia ni kuwa kuhifadhi huko hakusaidii kuimarisha virutubisho vyake bali kunafanya kupoteza virutubisho vyote ambavyo huitajika na mwili kujijenga.

Hivyo kwa mujibu wa tafiti zilizokwishafanyika zimeonyesha kuwa, vipo baadhi ya vyakula na matunda ambavyo ukiviweka kwenye friji hubadilisha mfumo wake wa awali, na kutengeneza baadhi ya kemikali ambazo huweza kuleta madhara kwa mwili wa muhusika taratibu.

BAADHI YA MATUNDA HAYO NI KAMA: STRAWBERRIES (Matunda Damu)

Matunda damu haya unapoyaweka kwenye friji, situkuwa hupunguza ladha yake ya asili bali pia haushauriwi kitaalamu kuyaweka kwenye friji zaidi ya siku1 baada ya kuchumwa kutoka mashambani kwani huweza kuyafanya kupoteza virutubisho vyake vya asili ambavyo huzidi kupotea kadiri inavyoendelea kukaa kwenye friji.

Vilevile baada ya kuyachuma, yakupasa uyatumie ndani ya siku zisizozidi 2, zaidi ya hapo haupaswi kuyaweka kwenye eneo lenye joto kali, au lenye jua kwani huweza kuharibika upesi pia, kupoteza virutubisho vyake kwa upesi zaidi kama ilivyokuwa kwenye friza, ANGALIA HAPA: Opt-out of direct sunlight.

Na hautakiwi kuyaosha matunda haya unapoyachuma, labda uyaoshe ndipo uyatumie muda huohuo na kama ni kwa ajili ya matumizi ya baadae usiyaoshe, kwani strawberries hupoteza virutubisho vyake upesi pindi zinapooshwa na kuhifadhiwa.

TOMATOES (Nyanya)

Endapo hutaki nyanya ulizozichuma kwa ajili ya matumizi yako, kwa wakati huo au wa baadaye kuharibika ladha yake na kuwa isiyopendeza, basi yakupasa na unashauriwa pindi unapochuma nyanya zako ambazo bado hazijaiva kutoziweka kwenye friji.

Nyanya zinapoendea kukaa ndivyo zinavyozidi kuiva na kuharibika vilevile, lakini tofauti na matunda mengine kadiri zinavyozidi kuivya ndivyo ladha yake inavyozidi kubadilika badilika na huchukua muda mrefu zaidi kuharibika endapo zitawekwa kwenye chumba chenye joto kiasi na sio ubaridi.

Na kwa sifa hiyo ndio maana nyanya inavyozidi kukaa kwa muda ndivyo hubadilisha ladha yake, na inapofikia wakati huo huifadhiwa na kutengeneza kikolezea vyakula mfano wa viazi au chipsi (chillsource) ambao ni mchanganyiko wa pilipili na nyanya zilizovundikwa.

Nyanya zilizohifadhiwa vyema katika hatua ya mwisho, na mbali ya baridi na joto kali huweza kudumu kwa muda mrefu zaidi ya matunda mengine pasipo kuharibika. Endelea hapa: If you grow your own tomatoes.

POTATOES (Viazi)

Viazi kama ilivyo kwa matunda, navyo pia wataalamu wanashauri visiwekwe kwenye friza kwa minajili ya kuvihifadhi na kutoharibika, kwani pindi unapokuja kuvitumia baadae unapovitoa kwenye friji vinakuwa tayari vimejibadilisha mfumo wake wa awali na kutengeneza ladha ambayo ni ya upekee na ile iliyozoeleka awali ambayo ni kuwa na virutubisho vya protini na wanga (Carbohydrates) vinavyopatikana kwenye viazi hivyo.

Unashauriwa pindi unapovuna viazi vyako shambani kwa matumizi ya baadae, basi viache vikiwa na udongo wake na usivioshe, labda mpaka siku ya matumizi ya wakati huo huo kwani, unapoviosha viazi hivyo na vipapatwa na jua huelezwa kupoteza ladha yake (taste) na kuwa isiyopendeza.

Kama vile tu ilivyo kwenye kuvihifadhi katika friji kulivyo kunaviondolea ladha na virutubisho vyake vya msingi, hivyo epuka kuweka viazi hivi kwenye friza au kuviosha pindi unapovivuna na kuvihifadhi au kuviweka kwa matumizi ya baadae.

ENDELEA KUELIMIKA HAPA: keep root-cellar out of direct sunlight

UNRIPE BANANAS (NDIZI AMBAZO HAZIJAKWIVA VYEMA)

Tunda la ndizi lina faida sana kwa mwanadamu, ikiwemo kuchochea uwezo wa ubongo wa binadamu kutunza kumbukumbu, kupandisha kinga ya mwili na kuondoa harara (vipele) viletwavyo na mafuta yasiohitajika mwilini.

Hivyo kama ilivyo kwa matunda mengine ukiyaweka kwenye friji ni kama umeyazuia kuendelea kuiva vyema, kadhalika ndizi ambazo hazijaiva vyakutosha nazo unashauriwa kutoziweka kwenye friji hilo kwani utapoteza virutubisho vyake vya msingi ambavyo hujitengenezea vyenyewe kadiri tunda hili zinavyozidi kuivya.

ANGALIZO: Ndizi zinazoshauriwa kuliwa ni zile ambazo zimeiva kiasi cha kuwa na (vidotidoti kahawia) na sio zaidi ya hapo kwani, zikiwa za kijani kitupu ni sawa unakula makapi tu, na zikiwa zimezidisha kuiva zaidi na maganda yake kupoteza vidotidoti vyake kahawia na kuwa rojorojo hutoka katika mfumo wake wa asili wa virutubisho na kuzalisha kemikali nyingine ambayo huweza kuelezeka kama ina chembechembe za vilevya mwili (Alcoholic). Ndio, ndio maana pombe kama zile za kienyeji (Mfano-mbege) hutengenezwa kwa kutumia ndizi zilizoiva kupitiliza kisha kupikwa na kuhifadhiwa kwa siku kadhaa nk.

Unaweza ukaweka ndizi zilizoiva vyema kenye Fiji kwa siku kadhaa, lakini hazitafaa kulika tena zikibadilisha rangi kutoka njano na kuwa nyeusi. Nyeusi hiyo hutokana na kuzalishwa kwa kemikali nyingine ndani ya ndizi hizo ilitwayo na ubaridi uliopo kwa wakati huo.

HONEY (Asali)

Asali haushauriwi kitaalamu kuiweka kwenye friji kutokana na kiwango chake kikubwa cha sukari ilichonacho, hivyo tokea zama asali huifadhiwa sehemu ambayo hakuna mionzi ya jua moja kwa moja na pia sehemu isiyo na baridi sana.

Zama hizi, watu huona kwa kuwa wanyao friza basi wanadhani kila kitu ukikiweka kwenye friji kinapedeza kwa kuliwa, ukweli ni kuwa vingine kutokana na baridi, na kadiri vinavyozidi kukaa basi hutengeneza sumu ambayo huleta madhara katika mwili wako badala ya kuleta kinga au kukupatia virutubisho mwili.

Faida za asali katika mwili hakuna asiyezijua, hata wataalamu mbalimbali wa maswala ya tiba asili wamesema hawajawahi kuona mmea au tunda lolote lenye kiwango kikubwa cha virutubisho kama ilivyo kwa asali.

Unashauriwa, kutumia asali walau mara2 au 3 kwa siku, au ikiwezekana tumia kwenye maji ya kunywa au katika chai kama (kikolezeo) badala ya sukari kwani ukifanya hivyo basi miaka100 kwako itakua sio mingi nab ado utakuwa mwenye afya iliyoimara bila kutembelea mkongojo (Fimbo)

Hivyo usiweke asali kwenye friji, bali unaweza kuweka sehemu nyingine: store it on a shelf in your pantry.

UNCUT MELONS (Tikiti maji lisilokatwa)

Kuweka tikiti-maji (watermelon, cantaloupe or honeydew) lisilokatwa licha ya kuwa huchukua nafasi kubwa kwenye friza lako, lakini pia huondosha ladha na virutubisho vya asili endapo ikiwekwa katika friji kwa zaidi ya siku 2.

Hivyo unashauriwa usipendelee sana kuhifadi matikiti kwenye friji, la hasha ikilazimu kwa kuwa umeshayapasua uyaweke lakini yasizidishe siku mbili kuwekwa sehemu hiyo vinginevyo utakapokuja kuyala utakuwa unakula tu ili ujaze tumbo na sio unakula ili kuupa mwili wako virutubisho vya msingi vipatikanavyo kwenye matunda haya.

Sehemu sahihi unayoshauriwa kuyaweka matikiti yako baada ya kuyavuna ni kwenye chumba au sehemu ambayo hakuna joto sana na wala hakuna baridi sana, mfano kwenye sakafu, kwenye vichenje, matenka nk.

If you have leftovers, store them in an airtight container in the fridge for up to three days

ZINGATIO: Vyote hivyo havipaswi kuwekwa kwenye Friji, Na kama ulikuwa ukiviweka vyote hivyo kwenye friji yako awali kwa matumizi ya baadaye, na kwa mazoea basi utakuwa umekosea na unapaswa kutoviweka kuanzia hivi sasa unapoisoma elimu hii.

ZAMBAZA KWA WENGINE NAO WAONE: